KOLOREKTAL KANSER ELEKTİF CERRAHİSİNDE POLİETİLEN GLİKOL VE SODYUM FOSFAT İLE YAPILAN BARSAK HAZIRLIKLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Özet

Amaç: Bu çalışmada, kolorektal kanser tanısı ile elektif cerrahi planlanan hastalarda mekanik barsak temizliği için kullanılan polietilen glikol (PEG) ve sodyum fosfat (SF) elektrolit solüsyonları hasta toleransı, yan etkileri ve etkinliği açısından makroskopik, biyokimyasal ve histopatolojik parametrelerle karşılaştırılması.

Durum Değerlendirilmesi: Elektif kolorektal cerrahide preoperatif mekanik barsak temizliği için değişik yöntemler tarif edilmesine rağmen, görüş birliğine varılmış ideal bir yöntem yoktur.

Yöntem: Mart 1999-Eylül 2000 tarihleri arasında gerçekleştirilen prospektif randomize çift kör klinik çalışmada, 40 hasta iki gruba ayrıldı. Birinci grupta (20 hasta) mekanik kolon temizliği 4.5 L su ile karıştırılarak hazırlanmış PEG (Transipeg 90 poşet) ile, 20 hastalık ikinci grupta 90 ml SF ile gerçekleştirildi. Temizliğe bağlı yan etkiler sorularak hasta toleransı belirlendi. Hastaların tamamında mekanik temizlikten önce ve sonra kan örneklen alınarak biyokimyasal değişiklikler araştırıldı. Ameliyat sırasında kolonun gaz, sıvı, partiküllü yumuşak dışkı ve katı dışkı içerip içermediğine bakılarak barsak temizlik derecesi değerlendirildi. Kolon mukozasından alınan biyopsiler patolog tarafından değerlendirildi. Postoperatif morbidite ve mortaliteler kaydedildi. İstatiksel değerlendirmeler Student's t testi, ve Mann-Whitney U testi kullanılarak, SPSS 10.0 bilgisayar istatistik programında yapıldı.

Çıkarımlar: Her iki gruptan elde edilen temizlik öncesi ve sonrası kan gazı ve kan biyokimyası parametrelerinden pH, PaO2, PaCO2, oksijen satürasyonu. Na, K, Cl, Ca, ALT, AST, BUN, açlık kan şekeri, kreatinin, hematokrit, HCO3 değerleri açısından gruplar arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0.05). Temizlik sonrasında elde edilen kript boyu ölçümleri ile goblet hücresi sayısı açısından iki grup arasında anlamlı farklılık yok iken, mitotik aktivitenin bir belirleyicisi olan PCNA skorlarında PEG grubu lehine anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p< 0.01). Her iki gruptaki preperatların histopatolojik yönden incelenmesinde ise gruplar arasında morfolojik yönden kayda değer bir farklılık tespit edilmedi. İyi bir kolon temizliği PEG ile % 95 oranında, SF ile % 90 oranında sağlanmış, ancak gruplar arası fark anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Uygulanan kolon temizlik metoduna hastaların gösterdiği tolerans yönünden PEG grubunda 6 hastanın (%30) temizliğe tam uyum sağladığını, 9 hastanın (%45) ise şikayetleri olduğunu ama işlemi tolere edebildiklerini, 5 hastanın (%25) ise işleme zorlukla tolerans gösterdikleri görülmüştür. SF grubunda ise hiçbir hasta işleme zorlukla katlandığını ifade etmezken, 3 (%15) hastanın şikayetleri olsa da tolere ettikleri, 17 hastanın (%85) ise işlemi hiç zorlanmadan tolere ettiği belirlenmiştir. Gruplar arasında ise istatistiki anlamda ileri düzeyde anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0.001). Gruplar arasında morbidite açısından anlamlı farklılık görülmemiş, ayrıca her iki grupta da mortalite gözlenmemiştir.

Sonuç: PEG ile temizlikte daha fazla miktarda solüsyon içme gerekliliği nedeniyle mekanik kolon temizliğinde etkinlik ve yan etki açısından PEG'den farklılığı olmayan SF'in öncelikli olarak tercih edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.