Ratlarda deneysel hepatik rezeksiyon modelinde iskemi-reperfüzyon ile indüklenen apopitozis ve hepatik rejenerasyona granülosit-makrofaj koloni stimule edici faktörün etkileri
İlkay Güler1, Alper Akcan1, Engin Ok1, Hülya Akgün2, Sebahattin Muhtaroğlu3, Namık Yılmaz1
1Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerahi AD, KAYSERİ
2Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji AD, KAYSERİ
3Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya AD, KAYSERİ
Özet
Amaç: Ratlarda deneysel hepatik rezeksiyon modelinde, Granülosit-Makrofaj Koloni Sitimule Edici Faktörün (GM-CSF) iskemi-reperfüzyon ile tetiklenen apopitozis ve hepatik rejenerasyon üzerine etkilerini araştırmak.
Yöntem: Çalışmada ağırlığı 200-275 gram arasında değişen, 50 adet rat kullanıldı. Her biri 10 rattan oluşan 5 grup oluşturuldu. Sham grubu dışındaki tüm ratlara juguler venöz kateter yerleştirildi ve operasyondan 1 saat önce SF infüzyonuna başlandı. Orta hat insizyonla laparotomi yapıldı. Sham grubundaki ratlar portal diseksiyon sonrası sakrifiye edildiler. Diğer gruplardaki ratlara 30 dakika total iskemi yapılıp, ardından %70'lik karaciğer rezeksiyonu sonrası klemp açılarak reperfüzyona bırakıldı. Kontrol gruplarına operasyondan 60 dakika önce 0.02 ml SF, çalışma gruplarına 1μg/kg GM-CSF SC verildi. Reperfüzyonun 2. ve 48. saatlerinde relaparatomi yapılarak AST, ALT, LDH ve sFas ölçümleri için vena cava inferiordan kan örnekleri alındı. Kalan karaciğer dokusu çıkarılarak tartıldı ve rölatif karaciğer ağırlığı, MI, Fas İHK boyama ve MDA düzeyi için doku örnekleri alındı.
Bulgular: Rölatif karaciğer ağırlıkları ve MI, GM-CSF verilen grupta 48. saatte daha yüksek bulundu (p<0.05). AST, ALT ve LDH düzeyleri 2. saatte yüksek değerlere ulaştı, GM-CSF verilen grupta 48. saatte normale inmeye başladı. Hepatik MDA düzeyi GM-CSF verilen grupta 2. saatte yüksek, 48. saatte ise diğer gruba göre daha düşük bulundu (p<0.05). sFas düzeyi ve Fas İHK boyama oranı sonuçları paralel idi, GM-CSF verilen grupta 2. ve 48. saatlerde daha düşük bulundu (p<0.05). İskemi-reperfüzyon hasarının 2. saatte yüksek olduğu, SF ve GM-CSF verilen gruplarda farklı olmadığı, ancak GM-CSF verilen grupta 48. saatte anlamlı düzelme olduğu görüldü.
Sonuç: GM-CSF, Pringle manevrasını takiben %70 hepatik rezeksiyon sonrası karaciğer rejenerasyonunu morfolojik ve fonksiyonel olarak artırmaktadır, reperfüzyonun ileri dönemlerinde apopitozisi ve iskemi-reperfüzyon hasarını azaltmaktadır.
Anahtar Kelimeler: İskemi-reperfüzyon, karaciğer rezeksiyonu, apopitozis, Fas, GM-CSF