Sıçanlarda whey proteini ile oluşturulan glutatyon önkoşullandırmasının karaciğer sıcak iskemi/reperfüzyon hasarında hem oksijenaz-1 sistemi üzerine etkisi
Manuk N. Manukyan1, Yunus Yavuz1, İpek Erbarut2, Ayliz Velioğlu Öğünç3, Çiğdem Ataizi-Çelikel2, A. Süha Yalçın4, Bahadır M. Güllüoğlu1
1Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, İSTANBUL
2Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Patoloji AD, İSTANBUL
3Marmara Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, Tıbbi Laboratuvar Bölümü, İSTANBUL
4Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyokimya AD, İSTANBUL
Özet
Amaç:
Yüksek sistein içeren whey proteini ile önkoşullandırma sonrası artan GSH seviyelerinin sıçanlarda oluşturulan sıcak parsiyel İ/R modelindeki koruyucu etkinliği ve hem oksijenaz-1 (HO-1) sistemi ile olan etkileşimini araştırmak.
Durum Değerlendirmesi:
Karaciğer cerrahisinde en önemli klinik problemlerden birisi iskemi/reperfüzyon (İ/R) hasarının oluşmasıdır. Sıcak İ/R hasarında Kupffer hücreleri tarafından salınan serbest oksijen radikalleri akut hepatosellüler hasar oluşturur. Bir antioksidan olan glutatyon (GSH)'nun bu hasarı engellediği bilinmektedir.
Yöntem:
Sprague-Dawley cinsi sıçanlardan dört grup oluşturuldu. İki SHAM grubundan birinde sıçanlar whey proteini ile (WHEY SHAM; n=6) diğerinde ise standart yem (STD SHAM; n=6) ile üç hafta süre ile beslendi. Kontrol grubunda standart yem ile beslenen sıçanlara (KONTROL İ/R; n=16) ise 45'er dakikalık sürelerle selektif klempaj yöntemi ile sıcak İ/R hasarı oluşturuldu. Aynı cerrahi işlem üç hafta whey proteini ile önkoşullandırılan gruba da uygulandı (WHÖK İ/R; n=16). İ/R hasarı oluşturulan her iki guptaki sıçanların yarısı (n=8) öldürülmeyerek yedi günlük sağkalımları takip edildi. Sıçanların kanlarında SGOT, SGPT, karaciğer dokularında ise GSH, malondialdehit (MDA), HO-1 gen ekspresyonu ölçümü ile apoptotik indeksin (Aİ) de hesaplandığı histopatolojik incelemeleri yapıldı.
Bulgular:
WHEY SHAM grubunda GSH değerlerinin STD SHAM grubuna göre anlamlı olarak yükseldiği saptandı. KONTROL İ/R grubunda STD SHAM grubuna göre serum SGOT ve SGPT değerleri ile karaciğer dokusundaki MDA seviyesi ve Aİ'deki gözlenen artışların istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptandı. Yine bu parametrelerin WHÖK İ/R grubunda KONTROL İ/R grubuna kıyasla anlamlı olarak azaldığı gözlendi. Ancak her iki grup arasında bir haftalık sağkalım açısından fark olmadı. WHÖK İ/R grubunda KONTROL İ/R grubuna kıyasla GSH miktarının arttığı ancak buna karşın HO-1 gen ekspresyonu düzeylerinin ise anlamlı olarak düşük olduğu saptandı.
Sonuç:
Karaciğer İ/R hasarında whey proteini ile önkoşullandırma dokuda GSH miktarını arttırarak koruyucu etki göstermektedir. Ancak GSH miktarındaki artış diğer bir antioksidan olan HO-1 enzim sistemini baskılamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Karaciğer İ/R, iskemi/reperfüzyon, önkoşullandırma, whey, glutatyon, hem oksijenaz-1