Deneysel hepatik iskemi reperfüzyon modelinde melatonin uygulamasının kan ve karaciğer doku lipid peroksidasyonuna etkisi
Mehmet Çağlıkülekçi1, Öner Bilgin1, Hakan Canbaz1, Musa Dirlik1, Özlen Bağdatoğlu2, Bora Üstünsoy1, Tuğba Karabacak3, Süha Aydın1
1Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hepatopankreato Biliyer Cerrahi Ünitesi, MERSİN
2Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya AD, MERSİN
3Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji AD, MERSİN
Özet
Amaç: Bu çalışmamızda deneysel hepatik iskemi- reperfüzyon (HIR)oluşturulan deneklerde bir indüklenebilir nitrik oksit sentetaz (İNOS) inhibitörü ve antioksidan olan melatonin uygulanmasının kan ve karaciğer doku lipid peroksidasyonu üzerine olan etkisi incelenmiştir.
Durum Değerlendirmesi: Hepatik iskemi reperfüzyon hasarı, karaciğer transplantasyonu ve hepatik rezeksiyonlar sırasında oluşabilen bir durumdur. HIR hasarında, serbest oksijen radikalleri(SOR), indüklenebilir nitrik oksit sentetaz(iNOS) artmakta antioksidan kapasite azalmaktadır. Nitrik oksit ve SOR arasındaki reaksiyon, çok zararlı peroksinitritlerin oluşumuna ve lipid peroksidasyonuna yol açabilmektedir. Melatonin; iNOS düzeyini azaltmakta, SOR' lerini düşürmekte, sitokin ve adezyon molekülü ekspresyonunu inhibe etmektedir.
Yöntem: Her biri 10 Wistar Albino rat (150–250 gram) içeren 3 grup oluşturuldu. Sham (Grup A) grubundaki ratlara laparatomi yapıldıktan sonra portal triad bulundu. Ancak herhangi bir işlem yapılmadı. HIR grubundaki(grup B) ratlarda 45 dakika süre ile vasküler klempaj ile hepatik iskemi oluşturuldu. Daha sonra klemp açılarak 30 dakika süre ile reperfüzyon sağlandı. HIR+melatonin(Grup C) uygulanan deneklerde, B grubuna ek olarak reperfüzyondan 5 dakika önce Melatonin (10 mg/kg) intraperitoneal olarak verildi. Ratlar sakrifiye edilerek kanda myeloperoksidaz(MPO), malondialdehit(MDA) düzeylerine bakıldı. Ayrıca karaciğer doku MPO, MDA düzeylerine bakıldı. Ek olarak, gruplardaki karaciğer dokusu histopatolojik olarak incelendi.
Bulgular: HIR oluşturulan deneklerde, kan ve doku MDA ve MPO düzeyleri yüksek olarak bulundu. HIR grubunda (grup B) karaciğer dokusunda nekroz ve inflamasyon saptandı. Melatonin uygulanması ile kan MDA düzeylerinde anlamlı düzeyde azalma görülürken, doku MDA düzeylerinde ise anlamlı olmamakla birlikte düşme saptandı. Kan ve doku MPO düzeylerinde ise istatistiksel açıdan anlamlı azalma saptandı. Yine melatonin uygulanan grupta (grup C) karaciğer histopatolojisinde HIR grubuna (grup B) göre düzelme görüldü.
Sonuç: Bu çalışmamızda bir antioksidan olan melatonin uygulanması ile HIR hasarının yol açabileceği kan ve doku lipid peroksidasyonunda azalma ve karaciğer fonksiyonlarında korunma gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Hepatik iskemi reperfüzyon hasarı, melatonin, lipid peroksidasyonu.