Bilim ve ekonomi: Türkiye'nin dünyadaki yeri
Ferda Nihat Köksoy1, Doğan Gönüllü1, Türker Bulut2, Muzaffer Başak3, Gürsel Remzi Soybir4, Bekir Kuru5
1Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 1.Genel Cerrahi Kliniği, İstanbul, Türkiye
2İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
3Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyoloji Servisi, İstanbul, Türkiye
4Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2.Genel Cerrahi Kliniği, İstanbul, Türkiye
5Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye
Özet
Amaç: Dünyanın ekonomik ve bilimsel gelişimi incelenerek, Türkiye'nin tüm bilimleri, tıp bilimleri ve özel likle genel cerrahisinin makale üretim özelliklerinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir.
Yöntem ve Gereç: Dünyadaki bilimsel üretimin seyrini belirlemek üzere, SCI verileri kullanılmıştır. Dünya ekonomisinin ve bilimsel çalışmalarının %90'dan fazlasını üreten 40 ülke (Türkiye dahil) incelemeye alınmıştır. Bu ülkelerin, nüfus, toplam gelir, kişi başına gelir, insani gelişim indeksi, rekabet gücü, inovasyon indeksi, toplam makale, makale başına düşen kişi, toplam atıf, makale başına atıf ve H-indeksi olmak üzere 11 başlıktaki sıralamalarının ortalamaları alınarak bir ekonomik-bilimsel sıralama (EBS) oluşturulmuştur. A.B.D, nüfusuna tekabül eden 8 Avrupa ülkesi ile; Türkiye ise, ekonomik ve demografik benzerlikleri olan Rusya, Meksika, Mısır ve İran ile ayrıca karşılaştırılmıştır.
Bulgular: Dünyada, üretilen makale sayılarında sürekli artış belirl enmesine karşın, atıf alımlarında hızlı bir düşme eğilimi saptanmıştır. H-indeksi (R=0.93) ve toplam atıf sayısının (R=0.88), EBS ile çok yüksek oranda korelasyon gösterdiği belirlenmiştir. A.B.D'nin dünya atıf toplamından aldığı pay giderek azalmış; 8 Avrupa ülkesi paylarını artırarak, tüm bilimler ve tıpta A.B.D.'yi geride bırakmıştır. Türkiye'nin makale sayılarının oldukça yüksek olmasına karşın, H-indeksleri ve atıf alımlarının ise yetersiz kaldığı gözlenmiştir.
Sonuç: Makalelerin aldığı ortalama atıflar, tüm dünyada büyük oranda azalmaktadır. H-indeksi ve toplam atıf sayısının, bilimsel üretimin yanı sıra toplumların gelişmişlik düzeylerinin tayininde kullanılabileceği anlaşılmıştır. İnovasyon ve patente, yani niteliksel dönüşüme ihtiyacı olan Türkiye'de, yüksek atıf alımı sağlayabilecek düzeydeki çalışmaların siyasi otorite ve bilim kurumları tarafından hedeflenmesi gerektiği kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Türkiye, ekonomi, bilim, H-indeksi, cerrahi