Genel cerrahi uzmanlık eğitimine farklı bir bakış

Özet

Amaç: Son yıllarda Genel Cerrahi Uzmanlık Eğitimi'ne ilginin azaldığı veya ilk sıralarda tercih edilmediği şeklinde ortaya çıkan bir görüşün gerçek boyutunu saptamak amacıyla bir çalışma planladık.

Yöntem: Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa'daki 9 Devlet Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalları'nda uzmanlık eğitimi yapan 202 asistana bir anket uyguladık. Bu anketimizde halen eğitim gören asistanların hangi Tıp Fakültesi'nden mezun oldukları, Tıpta Uzmanlık Sınavına kaç kez girdikleri, hangi sınavda başarılı oldukları, Genel Cerrahi uzmanlık alanını hangi sırada tercih ettikleri ve kazandıkları soruldu.

Bulgular: Genel Cerrahi uzmanlık alanını 1. sırada, 202 asistanın ancak 40'ı (%19,8) tercih etmiştir. İlk girdikleri Tıpta Uzmanlık Sınavı'nda başarılı olanlar arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı'nı tercih edenlerin %44,4 ile 1. sırada yer aldığı izlenmiştir. Genel cerrahiyi ilk sırada tercih edenlerin analizi yapıldığında %37,5 ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı ilk sırada yer almaktadır. Genel cerrahiyi ilk 3 sırada tercih edenlerin sonuçları incelendiğinde Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı %64,3 ile 1. sırada yer almaktadır. ÖSYM-Tıpta Uzmanlık Sınavı 2009 Nisan Dönemi tüm uzmanlık alanlarının tavan puan sıralamasında 25 uzmanlık alanı içerisinde Genel Cerrahi 24. sırada yer almaktadır.

Sonuç: Sonuç olarak uzmanlığa giriş sınavında tercih sırasında Genel Cerrahi'nin son sıralarda yer aldığı bu sonuçlarda da çarpıcı bir şekilde ortaya koyulmaktadır

Anahtar Kelimeler: Genel cerrahi, uzmanlık, tercih

Giriş

Özellikle son yıllarda Genel Cerrahi Uzmanlık Eğitimi'ne ilginin azaldığı veya ilk sıralarda tercih edilmediği şeklinde bir kanaat ortaya çıkmıştır. Bunun gerçek boyutunu saptamak üzere bir çalışma planladık.

Gereç ve Yöntemler

Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa'daki 9 Devlet Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalları'nda uzmanlık eğitimi yapan tüm asistanlara bir anket uyguladık. Bu anketimizde halen eğitim gören asistanların hangi Tıp Fakültesi'nden mezun oldukları, Tıpta Uzmanlık Sınavına (TUS) kaç kez girdikleri, hangi sınavda başarılı oldukları, Genel Cerrahi uzmanlık alanını hangi sırada tercih ettikleri ve kazandıkları soruldu.

Bulgular

Dokuz Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı'nda halen eğitim gören toplam 202 asistanın tümü anketimizi yanıtladı.

Tablo 1'de görüleceği üzere bu 9 Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı içerisinde en fazla asistana İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nın sahip olduğu (%22,3), en az sayıda asistanın ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'da eğitim aldığı (%4,0) anlaşılmaktadır.

Tablo 1. Ankete katılan asistan sayısı.

Tablo 2'deki sonuçları değerlendirdiğimizde, ilk girdikleri TUS'ta başarılı olanlar arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı'nı tercih edenler %44,4 ile 1. sırada yer almaktadır. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler %37,5 ile 2. sırayı işgal ederken, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler %34,8 ile 3. sırada yer almaktadır.

Tablo 2. İlk TUS’ta başarılı olanlar.

Tablo 3. Mezuniyetten sonra girdikleri ilk 3 TUS’ta kazananlar.

Tablo 4. Mezuniyetten sonra girdikleri ilk 5 TUS’ta kazananlar.

Tablo 5. Genel cerrahiyi ilk sırada tercih edenler.

Tablo 6. Genel cerrahiyi ilk 3 sırada tercih edenler.

Tablo 7. Genel cerrahiyi ilk 5 sırada tercih edenler.

İlk 3 TUS'ta başarılı olup Genel Cerrahi Uzmanlık Eğitimine başlayanlar arasında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler %100 ile 1. sırayı alırken, 2. sırayı %90 oranı ile İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler, 3. sırayı ise %87 ile Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenlerin aldığı görülecektir. İlk TUS'ta 1. sırada yer alan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler, ilk 3 TUS'ta başarılı olanlar göz önüne alındığında bu kez %74,1 ile 5. sırayı işgal etmişlerdir.

İlk 3 TUS'ta başarılı olan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A. D.'nı tercih edenler ilk 5 sıralamasında da doğal olarak 1. sıraya yerleşmişti. İkinci sırayı %97,8 ile İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler, 3. sırayı %96,7 ile İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı, 4. sırayı %95,7 ile Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı, 5. sırayı ise %93,3 ile Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenlerin aldığı görülecektir.

Genel cerrahiyi ilk sırada tercih edenlerin analizi yapıldığında %37,5 ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. ilk sırada yer almaktadır. 2. sırada %35,7 ile Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler, 3. ve 4. sırada %22,2 ile İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A. D.'nı ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenler ve %21.7 ile 5. sırada Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nı tercih edenlerin yer aldığı görülecektir.

Genel cerrahiyi ilk 3 sırada tercih edenlerin sonuçları incelendiğinde Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. %64,3 ile 1. sırada yer almaktadır. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. %56,5 ile 2. sırada, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. %50 ile 3. sırada, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. %44,4 ile 4. sırada ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. %40 ile 5. sırada yer almaktadır. Genel cerrahiyi ilk sırada tercih edenlerde birinciliği alan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nın bu kez %37,6 ile 6. sıraya yerleştiği görülmektedir.

İlk 5 sırada genel cerrahiyi tercih edenlerin değerlendirilmesi yapıldığında aynen ilk 3 sıralamasında olduğu gibi Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nın %71,4 ile 1. sıraya yerleştiği görülecektir. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nın %66,7 ile 2. sıraya, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nın %65,2 ile 3. sıraya, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. %62,5 ile 4. sıraya ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.'nın ise %59,3 ile 5. sıraya yerleştiği görülecektir.

Tablo 8'i incelediğimizde ilk TUS'ta toplam eğitim gören 202 asistanın ancak 59' unun (%29,2) başarılı olduğu görülecektir. Başarı oranı ilk 3 sınavda ise birden %76,7'ye yükselmektedir. Bir başka deyişle 4 asistandan 3'ü ilk 3 sınavda başarılı olabilmektedirler. İlk 5 sınava gelecek olursak adayların %90'ının bu sınavlarda başarılı olduğu görülmektedir.

Tablo 8. Tüm asistanların hangi TUS’ta başarılı oldukları.

Tablo 9'u değerlendirecek olursak Genel Cerrahi uzmanlık alanı 1. sırada 202 asistanın ancak 40'ı (%19,8) tercih etmiştir. Bu oranın çok düşük olduğunu ifade etmek gerekir. Genel Cerrahi'yi ilk 3 sırada tercih edenlerin oranı da çok yüksek değildir (%39,6). İlk 5 sırada tercih eden 121 asistanın oranı ise ancak %59,9 olmaktadır.

Tablo 9. Tüm asistanların genel cerrahiyi tercih sıralaması.

ÖSYM-Tıpta Uzmanlık Sınavı 2009 Nisan Dönemi tüm uzmanlık alanlarının tavan puan sıralamasını gösteren Tablo 10'da 25 uzmanlık alanı içerisinde Genel Cerrahi ne yazık ki 064.256 puanla 24. sırada yer almaktadır. Tablo 11'de de uzmanlık alanlarının taban puanları incelendiğinde Genel Cerrahi yine alt sıralardan kurtulamamaktadır. Bu sonuçların çok çarpıcı olduğunu ifade etmek gerekir[1].

Tablo 10. TUS 2009 Nisan dönemi tavan puan sıralaması.

Tablo 11. TUS 2009 Nisan dönemi taban puan sıralaması.

Genel Cerrahi uzmanlık alanını tercih eden en yüksek puanlı ilk 10 kazananın tercihlerini incelediğimizde bu asistanların 6'sının Sağlık Bakanlığı'na bağlı Araştırma ve Uygulama Hastaneleri'nin Genel Cerrahi Klinikleri'ni, 4'ünün ise Tıp Fakülteleri Genel Cerrahi Anabilim Dalları'nı tercih ettikleri görülecektir (Tablo 12).

Tablo 12. Genel cerrahiyi tercih eden ilk 10

Sonuç

Genel cerrahi ve diğer uzmanlıklarda; uzmanlık alanının tercihinde, mesleğin entelektüel cazibesi, uzmanlık dalının ilgi alanı olması, danışmanın pozitif yönlendirmesi benzer etki oranına sahiptir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan araştırmada tıp öğrencileri arasında uzmanlık dalının seçiminde en az etkili olan faktörler ise prestij ve para olarak beliritilmiştir. Genel cerahi alanının tercih edilmemesinde ki sebep ise diğer uzmanlık dallarından farklı olarak; eğitim süresinin uzunluğudur. Bu dönemde; asistanlık süresince genel cerrahların %40'ı çalıştıkları uzmanlık alanına devam etme kararı vermişken, diğer uzmanlıkları tercih edenlerin %92'si bu dönemde çalıştıkları uzmanlık alanlarına karar vermiştir. Genel cerrahi ihtisasından ayrılmaların artması üzerine 2004 Blue Ribbon Committee genel cerrahların tercihlerinin iyileştirilmesi düşüncesiyle cerrahi eğitimini yeniden yapılandırmak için tıp eğitim süresini azaltıp, cerrahi eğitim süresini uzatmayı planlamak suretiyle gerekli tedbirleri alıp genel cerrahiye tercihi artırmışlardır[2].

Ancak Ülkemizde durum Amerika Birleşik Devletleri'nden farklı olarak özellikle son yıllarda Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde performans uygulaması ve buna bağlı olarak getirilen ücret ödemeleri Tıp Fakültelerinden Sağlık Bakanlığı Kliniklerine kayışta en önemli faktör olarak yorumlanabilir.

Sonuç olarak, araştırmamızın başında da ifade edildiği gibi Genel Cerrahi'ye tercihin azaldığı bu sonuçlarda da çarpıcı bir şekilde ortaya koyulmaktadır. Genel Cerrahi'yi 1. sırada tercih eden asistanların oranının sadece %19,8 olması çok dikkate değer bir sonuç olarak kabul edilmelidir. Aynı şekilde Tablo 10'daki sonuçlarda Genel Cerrahi puanlarının çok düşük olması bizi uyarmalıdır. Bir diğer önemli tespit de yukarıda sözü edildiği gibi Üniversite Hastaneleri Klinikleri'nde Sağlık Bakanlığı Hastaneleri Kliniklerine kayışın boyutlarının büyük olduğudur.

Kaynaklar

1. TUS 2009 Nisan Dönemi Tavan Puan Sıralaması. ÖSYM
2. Goldin SB. The Dying Field of General Surgery: When Do We Intervene? Why Residents Choose to Specialize in Fields Outside Surgery. J Surg Res 2009; 22.