Turkish Journal of Surgery
ISSN: 2564-6850
e-ISSN: 2564-7032

Semptomatik makromastide meme küçültme cerrahisinin etkileri

Muammer Karakaş, Mustafa Tükenmez, Selim Sözen, Ömer Topuz, Özgün Önçeken, Ahmet Feran Ağaçhan

Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi, Kayseri, Türkiye

Özet

Amaç: Semptomatik makromastili hastalarda meme küçültme ameliyatlarının semptomlar üzerine etkilerini araştırmak.

Hastalar ve Yöntem: Mayıs 2009-Mayıs 2010 tarihleri arasında semptomatik makromastili 40 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastaların meme hacimleri Grossman-Roudner diski ile ölçüldü. Hastaların sırt, omuz, boyun, kol, bel ve baş ağrılarını derecelendirmek için 0 (ağrısız) ile 10 (çok şiddetli ağrı) arasında derecelendirme yapan bir görsel analog ölçek (VAS) anketi yapıldı. Tedavinin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini değerlendirmek için, ek şikayetleri kaydedildi. Yirmi beş hastaya ters T insizyon ile inferior pedikül yöntemi, 10 hastaya düşey kesi ile mediyal pedikül, 5 hastaya da serbest areola greft yöntemiyle meme küçültme ameliyatı yapıldı. Hastalarda ameliyat sonrası 6. ayda VAS anketi tekrarlandı. Ek şikayetlerinin son durumu kaydedildi.

Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 41,6 (24-60)±8,6, vücut kitle indeksi 33,1 (22,8-44,4)±5,7 kg/m2 idi. Sağ meme hacmi ortalama 1667 (300-3800) ±566 cm3, sol meme hacmi ortalama 1670 (800-3800) ±557 cm3 idi. Ameliyat öncesi VAS ortalaması 6,18 (4-8) ± 0,95 idi. Ameliyat sonrası VAS 1,9 (0-5) ± 0,98 idi. Ameliyat öncesi ağrı ile ameliyat sonrası ağrı arasında anlamlı fark saptandı (p<0,001). Ameliyat sonrası ortalama takip süresi 9,75 (6-18) ± 3,7 ay idi. Sağ memeden çıkarılan doku ağırlıgı 1112 (0-3000) ± 527 gr, sol memeden çıkarılan doku ağırlığı 1110 (300-2900) ± 515 gr idi.

Sonuç: Semptomatik makromastili hastalarda meme küçültme cerrahisi hastaların ağrılarını azaltan ve hayat kalitesini arttıran etkin bir tedavi yöntemidir.

Anahtar Kelimeler: Makromasti, meme küçültme cerrahisi, ağrı

Giriş

Makromastinin basit tanımı memelerin tek yada iki taraflı olarak normal vücuda göre orantısız olarak büyümesidir. Makromastiden bahsedebilmek için meme hacminin normalin %50’sinden fazla artmış olması gerekir. Normal meme hacmi boy ve kiloya bağlı olarak değişirse de 275-375 cm3 arasındadır. Makromastiler hafif (500-700 cm3), orta (700-1000 cm3) ve ileri (1000 cm3’den fazla) olmak üzere başlıca üç tiptir. Meme hacmi 1500 cm3 ‘ü geçerse dev memeden (jigantomasti) bahsedilir[1].

Semptomatik makromasti büyük memelerin yol açtığı sürekli boyun ve omuz ağrısı sendromu olarak tanımlanır. Memelerin ağırlığından dolayı sütyen askılarının sebep olduğu ağrılı omuz, sık baş ağrısı nöbetleri, ellerde nöropati, sırt ağrısı gelişir. Bu ağrılar hastanın yaşam kalitesini anlamlı derecede azaltır[2-6]. Çalışmamızda semptomatik makromasti nedeniyle meme küçültme ameliyatı yapılan hastalarda ağrı ve yaşam kalitesini değerlendirmeyi amaçladık.

Gereç ve Yöntemler

Mayıs 2009- Mayıs 2010 tarihleri arasında Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği’ne başvuran semptomatik makromastisi olan 40 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastaların meme hacimleri Grossman-Roudner diski (GRD) ile ölçüldü. Hastaların sırt, omuz, boyun, kol, bel ve baş ağrılarını derecelendirmek için 0 (ağrısız) ile 10 (çok şiddetli ağrı) arasında derecelendirme yapan bir görsel analog ölçek (VAS) anketi yapıldı. Tedavinin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini değerlendirmek için ek şikâyetleri kaydedildi. 25 hastaya ters T insizyon ile inferior pedikül yöntemi (Şekil 2a,2b; 4a,4b), 10 hastaya düşey kesi ile mediyal pedikül (Şekil 3a, 3b), 5 hastayada serbest areola greft yöntemiyle meme küçültme ameliyatı yapıldı (Şekil 5a, 5b). Granülomatöz mastit nedeniyle son 4 yıl içerisinde her iki memeden ikişer defa ameliyat olmuş ve granülomatöz mastiti remisyonda olan makromastili hastaya insizyon bölgelerini içine alacak şekilde inferior pedikül yöntemiyle meme küçültme ameliyatı yapıldı. Sağ memede fibroadenomu ve bilateral aksesuar memesi olan makromastili bir hastaya fibroadenomu içine alan mediyal pedikül düşey kesi yöntemi ile meme küçültme ameliyatı yapıldı. Hastalara ameliyat sonrası 6. ayda VAS anketi tekrarlandı.

Ek şikayetlerinin son durumu kaydedildi (anksiyete, depresyon ve başağrısı).Veriler SPSS 16,0 paket programı ile değerlendirildi. Ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası 6. aydaki VAS Wilcoxon ilişkili iki örneklem testi ile değerlendirildi. p<0,05 değeri anlamlı kabul edildi.

Tablo 1. Bulgular.

Sekil 1: Ameliyat öncesi ve sonrası VAS skorlarının karşılaştırılması (p<0,001).

Şekil 2. a. Ameliyat öncesi b. ameliyat sonrası 6&#8217;ncı ay

Şekil 3. a. Ameliyat öncesi b. ameliyat sonrası 6&#8217;ncı ay

Şekil 4. a. Ameliyat öncesi b. ameliyat sonrası 6&#8217;ncı ay

Şekil 5. a. Ameliyat öncesi b. ameliyat sonrası 6&#8217;ncı ay

Bulgular

40 hastanın 39’una iki taraflı, sadece sol memede makromasti olan bir hastaya tek taraflı meme küçültme ameliyatı yapıldı. Hastaların yaş ortalaması 41,6 (24-60) ± 8,6 , Vücut kitle indeksi 33,1 (22,8-44,4) ±5,7 kg/m2 idi. Sağ meme hacmi ortalama 1667 (300-3800)±566 cm3, sol meme hacmi ortalama 1670 (800-3800)±557 cm3 idi. Ameliyat öncesi VAS ortalama 6,18 (4-8) ±0,95 idi. Ameliyat sonrası VAS 1,9 (0-5) ±0,98 idi. Ameliyat öncesi ağrı ile ameliyat sonrası ağrı arasında VAS değerlendirmesine göre anlamlı fark vardır (p<0,001). Ameliyat sonrası ortalama takip süresi 9,75 (6-18) ±3,7 ay idi. Sağ memeden çıkarılan doku ağırlıgı 1112 (0- 3000) ±527 gr, sol meme çıkarılan doku ağırlığı 1110 (300-2900) ±515 gr.

Tartışma

Semptomatik makromasti; omuz, boyun, kol, sırt, bel ağrısı, solunum sıkıntısı, torasik kifoza neden olması, brakiyal pleksus kompresyonu, fizik aktivite kısıtlılığı, görüntülemede meydana getirdiği güçlükler, meme kanseri tanı ve tedavisinde oluşturduğu sıkıntılar nedeniyle önemli bir sağlık problemidir[2-6]. Makromasti toplumumuzda sık olarak görülen bir hastalıktır. İzmir’de yapılan bir çalışmada meme hacim sınırı 1000 ml alındığında makromasti oranı %13,6 olarak bulunmuştur[7].

Collins ve arkadaşları yaptıkları bir çalışmada kilo vermenin meme hipertrofisi üzerine etkisini araştırmış, meme küçültme ameliyatı adayı hastaların %85’i kilo vermeyi denemiş ancak semptomlarda kalıcı bir azalma ortaya çıkmamıştır[8]. Semptomatik makromastili hastalarda kilo vermek için spor yapmak kronik ağrı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle mümkün olmayabilir. Buna karşılık meme küçültme ameliyatı sonrası birçok hasta ağrısız bir şekilde spor aktivitelerinde çok daha aktif bir şekilde yer alabilir.

Iwuagwu ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada makromasti, anksiyete ve depresyonu olan hastalarda meme küçültme cerrahisi sonrası anksiyete ve depresyonda anlamlı derecede azalma olduğu ortaya konmuştur[9]. Bizim çalışmamızda antidepresan ilaç alan dört hastanın üçü ameliyatı takip eden aylarda ilaç kullanımını kesmişlerdir.

Gonzales ve arkadaşlarının yaptığı prospektif çalışmada meme küçültme cerrahisi uygulanan hastalardaki baş, boyun, ense ve sırt ağrısının benzer yaştaki küçük meme hacimli kontrol grubuna nazaran daha az olduğu saptandı[10]. Kronik baş ağrısı ve migreni olan meme hipertrofili hastalarda meme küçültme işleminden sonra semptomların hafiflediği belirtilmektedir[11].

Makromastili hastalarda meme küçültme cerrahisinin akciger fonksiyonları üzerine etkileri araştırılmış; solunum parametrelerinin (inspiratuvar kapasite, maksimal istemli ventilasyon, zirve akım hızı) anlamlı derecede düzeldiği belirtilmiştir[12]. Çalışmamızda ek olarak nefes darlığı şikâyeti de olan sekiz hasta altıncı aydaki kontrollerinde nefes darlığının azaldığını belirtmişlerdir.

Meme koruyucu cerrahi sonrası uygulanan radyoterapi nedeniyle büyük ve sarkık memeli kadınlarda, küçük ve orta boy memeli kadınlara göre daha kötü kozmetik sonuçlar mevcuttur. Ayrıca büyük ve sarkık memeli kadınlarda radyoterapi dozu uygulanmasında doz homojenitesinin sağlanması zor olduğundan radyoterapi uygulaması da olanaklı olmayabilir. Akciğer ve kalbin etkisi altında kaldığı radyasyon miktarı fazladır. Makromastili hastalarda meme koruyucu cerrahiye meme küçültme işlemlerinin eklenmesi iyi fonksiyonel ve kozmetik sonuçlar verir ve aynı zamanda radyoterapinin kötü etkilerini en aza indirir ve uygulamasını olanaklı hale getirir[13-15].

Makromasti sadece estetik bir sorun gibi düşünülmüş son yıllara kadar plastik cerrahinin alanında kalmıştı. Meme cerrahisinin gelişimi, konuların detaylanması, makromastinin sadece estetik sorun olmaktan öte bir hastalık olduğunu ortaya koymuştur[16]. Bu hastaların estetik kaygıdan çok yaşam kalitesini düşüren ağrı, anksiete ve depresyon gibi şikâyetleri vardır. Bizim çalışmamızda da meme küçültme ameliyatı sonrası hastaların ağrı şikâyetlerinde anlamlı bir şekilde azalma olduğu ve yaşam kalitesinin arttığı görülmüştür.

Sonuç olarak semptomatik makromastili hastalarda meme küçültme cerrahisi hastaların ağrılarını cidi bir şekilde azaltan ve yaşam kalitesini arttıran etkin bir tedavi yöntemidir. Meme cerrahisi ile ilgilenen ve bu konuda eğitim alan genel cerrahlar aslında bir tür parsiyel mastektomi olan meme küçültme ameliyatlarını yapabilirler. Ayrıca makromasti tedavisinde uygulanan yöntem ve teknikler memenin iyi huylu hastalıklarında uygulanabileceği gibi meme kanseri ameliyatlarında da meme koruyucu işlem olarak uygulanabilir.

Kaynaklar

  1. Kayar R, Çatal H. Büyük Meme (Makromasti) ler ve Meme Kanseri. İzmir Tepecik Hast Derg 2007;17;121-130.
  2. Setela L, Papp A, Joukainen S, et al. Obesity and complications in breast reduction surgery: are restrictions justified? J Plast Reconstr Aesth Surg 2009;62;195-199.
  3. Kerrigan C, Collins D, Striplin D, et al. The health burden of breast hypertrophy. Plast Reconstr Surg 2001;108:1591-1599.
  4. Shakespeare V, Postle K. A qualitative study of patients´ views on the effects of breast-reduction surgery: a 2-year followup survey. Br J Plast Surg 1999;52:198-204.
  5. Brown AP, Hill C, Khan K. Outcome of reduction mammaplasty-a patients' perspective. Br J Plast Surg 2000;53:584-587.
  6. Scott G, Carson C, Borah G. Maximizing outcomes in breast reduction surgery: a review of 518 consecutive patients. Plast Reconstr Surg 2005;116:1633-1641.
  7. Kayar R: Saglıklı Kadında Makromasti Sıklığı. X. Ulusal Meme Hastalıkları Kongresi Bildiri Kitabı 30 Eylül-4 Ekim 2009.
  8. Collins E, Kerrigan C, Kim M, et al. The effectiveness of surgical and non surgical interventions in relieving the symptoms of macromastia. Plast Reconstr Surg 2002;109:1556-1566.
  9. Iwuagwu OC, Stanley PW, Platt AJ, Drew PJ, Walker LG. Effects of bilateral breast reduction on anxiety and depression: Results of a prospective randomised trial. Scand J Plast Reconstr Surg Hand Surg 2006; 40: 19-23. [DOI:10.1080/02844310500415335]
  10. Gonzalez F, Walton RL, Shafer B, Matory WE Jr, Borah GL. Reduction mammaplasty improves symptoms of macromastia. Plast Reconstr Surg 1993;91:1270-6.
  11. Ducic I, Iorio ML, Al-Attar A. Chronic headaches/migraines: extending indications for breast reduction. Plast Reconstr Surg 2010;125:44-9.
  12. Sood R, Mount DL, Coleman JJ 3rd, Ranieri J, Sauter S, Mathur P, Thurston B. Effects of reduction mammaplasty on pulmonary function and symptoms of macromastia. Plast Reconstr Surg 2003;111:688-694.
  13. Smith ML, Evans GR, Gürlek A, Bouvet M, Singletary SE, Ames FC, Janjan N, McNeese MD. Reduction mammaplasty: its role in breast conservation surgery for early-stage breast cancer. Ann Plast Surg 1998;41:234-239.
  14. Stolier A, Allen R, Linares L. Breast conservation therapy with concomitant breast reduction in large-breasted women. Breast J 2003;9:269-271.
  15. Goffman TE, Schneider H, Hay K, Elkins DE, Schnarrs RA, Carman C. Cosmesis with bilateral mammoreduction for conservative breast cancer treatment. Breast J 2005;11:195-198.
  16. Hermans BJ, Boeckx WD, De Lorenzi F, van der Hulst RR. Quality of life after breast reduction. Ann Plast Surg 2005;55:227-31.