Organ bağışına etki eden faktörler
Süleyman Tilif, Alp Gürkan, Serdar Kaçar, Can Varılsüha, Cezmi Karaca, Kadriye Onursal, Mustafa Ölmez
S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Organ Nakli Merkezi, İZMİR
Özet
Amaç: Beyin ölümü gerçekleşen bir kişinin organlarının kullanılması için ülkemizde o kişinin aile bireylerinin onayının alınması gerekliliği vardır. Çalışmamızda 2004 – 2005 yılları içinde hastanemizde beyin ölümü gelişen hastalardan organ çıkartımı için izin istenen akrabaların ve hastaların bazı demografik verileriyle onay arasındaki ilişkiler araştırıldı.
Hastalar ve Yöntem: 2004-2005 yılları içinde hastanemiz yoğun bakımlarında beyin ölümü gerçekleşip, organ donörü olabilecek tıbbi uygunluktaki hastaların aileleri ile hastanemiz organ nakli koordinatörleri organ bağışı için yüz yüze görüşmede bulunmuştur. Görüşme sonrası organ bağışı hakkında karar veren birinci derecedeki yakınının hastaya olan yakınlığı ve eğitim durumu ile hastanın yaşı ve ölüm nedeninin organ bağışı ile ilişkisi incelendi.
Bulgular: 2004-2005 yıllarında hastanemiz yoğun bakımlarında 54 beyin ölümü bildirildi. Bu bildirimler sonucu 53 hastanın aile yakınları ile organ nakil koordinatörleri organ bağışı için görüşme yaptı. 1 hastanın yakını bulunamadığı için görüşme olanağı olmadı. 53 vakadan 30'undan (%56.6) çoğul organ çıkartımı için izin alındı. 53 hastanın 15'i (%28.3) 20 yaşın altında idi. Bu yaş grubunda bağış oranı %66.7, 20 yaş üstünde ise %52.6 seviyesinde kaldı (p= 0.539). Görüşme yapılan hasta yakınlarının eğitim seviyesi yükseldikçe bağış oranının da arttığı gözlendi. Ancak bu farklılık anlamlılık kazanmadı. Hastanın ölüm sebebi, birinci derecede yakının yaşı, eğitim durumu, mesleği ve hastaya olan yakınlığı ile organ bağışı arasında ilişki saptanmadı. Beyin ölümünün yoğun bakım hemşiresi veya bakımını üstlenen hekim tarafından tespit edilmesinin koordinatör tarafından yoğun bakım ziyareti sırasında tespit edilmesine göre izin alma oranının yüksek olduğu görüldü (p= 0.011). Organ bağışı hakkındaki ilk görüşmenin koordinatör tarafından yapılmasının da izin almayı kolaylaştırdığı saptandı.
Sonuç: Beyin ölümü gerçekleşen kişinin tedavisinde rol alan sağlık personelinin beyin ölümünü deklare etmesinin, ancak, aile ile bu konudaki görüşmeyi ilk olarak organ nakli koordinatörün yapmasının organ bağış izni almasını kolaylaştırmaktadır. Hastanemizde organ nakil koordinatörlerin bulunması ile ülkemiz ortalaması üzerinde organ bağışı sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Organ nakli, organ bağışı, organ nakli koordinatörleri