Radyoterapi görmüş hastalarda gelişen komplikasyonların cerrahi tedavisi: Cerrahide önemli noktalar
Necmi Kurt1, Hasan Ediz Sıkar1, Cemile Kurt2, Mehmet Eser1, Yıldıray Tuncer1, Kemal Eyvaz1, Selçuk Göktaş1, Fırat Tutal1
1Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3. Genel Cerrahi Kliniği, İstanbul, Türkiye
2Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği, İstanbul, Türkiye
Özet
Amaç: Abdominopelvik habis hastalıklar nedeniyle ameliyat edilen hastalarda radyoterapi yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada habis hastalıklar nedeniyle radyoterapi uygulanan ve cerrahi ile düzeltilmesi gereken komplikasyonlar gelişen hastalara ait sonuçları literatür eşliğinde sunmayı amaçladık.
Yöntem: Abdominopelvik habis tümörler nedeniyle 2005-2008 yılları arasında ameliyat edilen ve sonrasında radyoterapi uygulanan 119 hastada gelişen komplikasyonlar, radyoterapi uygulanmayan 207 hastayla retrospektif olarak karşılaştırılmıştır. Hastalar; yaş, cinsiyet, hastanın primer hastalığı, radyoterapiden ne kadar sonra komplikasyon geliştiği, yandaş hastalığı olup olmadığı, radyoterapi öncesi ve sonrası beden kitle indeksi (BKİ) ve kilo kayıpları, uygulanan cerrahi tedaviler, morbidite ve mortalite açısından retrospektif olarak incelendiler. Peritonitis karsinomatoza veya radyoterapi dışı nedenlerle oluşmuş komplikasyonlar çalışma dışı bırakıldılar.
Bulgular: Radyoterapi uygulanan hastaların 58'inde (%48,7) cerrahi gerektirmeyen, 15'inde (%12,6) cerrahi ile düzeltilmesi gereken komplikasyonlar gelişti, bu hastaların 5'i (%4,2) ölümle sonuçlandı. Radyoterapi uygulanmayan hastaların 29'unda (%14) cerrahi gerektirmeyen, 3'ünde (%1,4) cerrahi ile düzeltilmesi gereken komplikasyonlar gelişti. Gastrointestinal hemoraji, ileus tablosu, fistül, proktit, sistit, enterit, tekrar operasyon gereksinimi radyoterapi uygulanan grupta, uygulanmayan gruba göre istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha fazla görülmüş olup; fistül, proktit ve sistit için p<0,05, diğer bütün parametreler için p<0,001 olarak bulunmuştur.
Sonuç: Abdominopelvik habis tümör nedeniyle ameliyat edilen hastalara radyoterapi uygulanması komplikasyon oranını arttırmaktadır. Cerrahi ile düzeltilmesi gereken komplikasyon gelişen hastaların tedavileri öncesinde beslenme önemlidir. Komplikasyon nedeniyle ameliyat edilen hastalarda cerrahi teknik çok önemlidir, diversiyon ve bypass seçenekleri ön planda tutulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Radyoterapi, ileus, fistül, abdominopelvik tümör